РЕВОЛУЦИОНЕРИ

Родени во Големо Илино

Секула Најдов Карабашовски — македонски револуционер од ВМОРО. Дејствувал во демирхисарско. Дел од четата на Јордан Пиперката, кај кого добил заклетва. Учествувал во борбите со турскиот аскер кај Прибилци, Карбуница, Боиште и Бабино.

Соколе Иванов Караџовски (Караџов) — македонски револуционер од ВМОРО. Активно учествувал во борбите против турскиот аскер, дел од четата на Алексо Стефанов, кај кого и примил заклетва.

Симјан Чукалков Крстески (р. 1866 - ? ) — македонски револуционер од ВМОРО. Бил дел од четите на Алексо Стефанов и Петар Чаулев.

Сиљан Вељанов Крстески (р. 1871 - ? ) — македонски револуционер од ВМОРО. Дел од четата на Јордан Пиперката. Учествувал во борбата кај Прибилци.

Никола Мицков Крстевски (р. 1871 - ? ) — македонски револуционер од ВМОРО. Дел од четата на Павле Трајков, учествувал во борбите со турскиот аскер кај селата Прибилци и Карбуница.

Мате Николов Крстевски — македонски револуционер од ВМОРО. Добил заклетва од Јордан Пиперката. А потоа бил дел од четата на Павле Трајков. Учествувал во борбата со турскиот аскер кај селото Прибилци.

Цветан Николов Кулумовски (р. 1872 - ? ) — македонски револуционер од ВМОРО. Добил заклетва од Јордан Пиперката во 1902 година. Учествувал со Јордан Пиперката во борбите против турскиот аскер кај селата Брезово и Цер.

Трајко Дојчинов Миленкоски — македонски револуционер од ВМОРО.

Јон Јанкулов Милошески — македонски револуционер од ВМОРО.

Илија Андонов Михајлов — македонски револуционер од ВМОРО.

Стојко Најденов Мицкоски — македонски револуционер од ВМОРО.

Кузман Илијов Станоевски — македонски револуционер од ВМОРО.

Ванчо Сиљанов Станоевски — македонски револуционер од ВМОРО.

Блаже Ристев Стојаноски — македонски револуционер од ВМОРО.

Варвара Ристева Рутеска — македонска револуционерка од ВМОРО.

Доне Стојанов Рутески — македонски револуционер од ВМОРО.

ИЗВОР:

1.https://mk.wikipedia.org/wiki/Големо_Илино

2. Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том II, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија. стр. 817-1393

3.Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I.дел II Скопје: Државен архив на Република Македонија..

 4. Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том IV, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.

Учесници од Демир Хисар во виорот на Балканските војни

             Балканските војни (1912-1913 год) од секогаш биле еден од историските настани на македонскиот народ кој го поставил печатот на дефинитивната поделба на етничките, стопанските и културно-географските граници на Македонија.
            Во виорот на овие војни без своја желба бил втурнат и македонскиот народ, кој со над 100 000 војници во сотавот на српската, грчката или бугарската војна и тоа како го осетил сивилото на војната кое се случува на територијата на на неговата родна Македонија.
          Покрај многуте учесници кои го положиле животот  во време на овие војни на списокот, на Македонско -Одринското ополчение (192-1913 год)- Бугарска војска, се среќават и имиња на македонски војници кои потекнуваат од Демир Хисар (битолско) и посебно се истакнале во текот на оваа војна.
          За покажаната храброст, одважност и саможртвување била наградени и и 20 -ина битолчани од редовите на 6-та Охридска ополченска дружина. Со ореднот се здобиле: Спиро Божинов село Бабино, Христо Георгиев од село Вардино, Васил Константинов од село Велмевци и Јове Стојанов од Градиште. Од селото Илино биле наградени: Миленко Велјанов, Григор Наумов, Атанас Грозданов о Коста Талев. Од селото Цер, Благоја Ангелов, Наум Велков, Методи Кирков и Богоја Костадинов, исто така бил одликуван и Мише Иванов од село Церско.
         Со медал за Балканската војна 1912-1913 биле наградени нивните соборци Стојан Ацев од село Слоештица, Деспод Дамјанов од Спростране и Силјан Димов од селото Цер.
....
         Како припадници на 10 -та Прилепска ополченска дружина исто така биле наградени битолчаните Коста Талев од градот, Велко Тасев од село Брезово, Тома Петров и Цветан Павлов од Илино и од село Смилево доброволецот Атанас Димитров.
         Списокот на наградени биолчани продолжува и во преостанатите оплченски дружини: 1-та Дебарска, 2-та Скопска, 5-та Одринска, 8-та Костурска, како и во редовите  на 11-та Серска.

извадок од 
Драган Георгиев, Битолчани во виорот на Балканскта војна - Битолчани вкулчени во Македонско - Одринско ополчение (1912-1913), НУ Завод и Музеј - Битола, Зборник на трудови 17, Битола, 2013 година, страна 256-257


            

Големо Илино

https://www.youtube.com/watch?v=_1jzqTJth1k&feature=share

Чудесна земја - Илинска планина - Демир Хисар

https://www.youtube.com/watch?v=5L4xFdwyel0&feature=share

Ilino

Denes pod gornoto ime postojat dve sela - Golemo i Malo, odnosno Gorno i Dolno, samo nekolku kilometri oddale~eni edno od drugo; smesteni severozapdno od Bitola, vo Demirhisarsko. Spored so~uvanoto predanie, porano postelo samo edno Ilino, na preminot nare~en Ilinska Crkva koja se nao|a na okolu 3 km juжno od Golemo Ilino. Tamu i denes stoi starata selska crkva. Ottuka seloto se preselilo poradi golemite zulumi {to gi trpelo od vooruжenite arnautski dru`ini, koi doa|ale od oblasta Чermenika. Priota od starata naselba nastanale dve novi - Golemo i Malo Ilino. Ova predanie vo golema mera se potvrduva od raspolo`livata pi{ana dokumentacija. Imeno, dodeka vo popisnite defteri od XV i XVI vek (do vremeto na sultanot Selim II ) e zapi{ano samo edno Ilino, dotoga{ vo bitolskite kadiski sixili, po~nuvaj}i od XVII vek, se sretnuvaat dve takvi sela (Ilineler). Toa uka`uva deka rasleuvaweto na staroto selo i nastanuvaweto na dvete novi treba da se bara vo intervaloto od krajot na XVI do prvite decenii na XVII vek.1

Najstariot izvoren podatok za dervenxiskata (stra`arska) slu`ba na Ilino e od okolu 1445 godina, koga imalo 56 doma}instva i 3 vdovici.2 Ve}e vo 1519 godina brojot na `itelite se poka~il duri na 116 doma}instva i 5 vdovici,3 za vo 1528/29 godina da iznesuva 106 doma}instva, 13 ne`eneti i 4 vdovici.4 Brojќive poka`uvaat deka vo prvite decenii na XVI vek Ilino spa|alo, me|u pogolemite sela vo Makedonija. A potoa sudej}i spored popisot od 1544/1545 godina do{lo do osetno namaluvawe na seloto, bidej}i vo nego bile registrirani samo 32 doma}instva, 5 ne`eneti i 2 vdovici,5 iako ve}e od narednite decenii odnovo do{lo do izvesen podem. Imeno pri popisot od 1568 godina seloto imalo 35 doma}instva, 20 ne`eneti i 1 vdovica.6

Za celoto ova vreme Ilino vleguvalo vo Bitolskata nahija, kako sostaven del na eden od timarite. Na svojot spahija toa mu noseloprihod koj vo 1519 godina iznesuval 1.309 ak~iwa, vo 1528 godina - 2.809 ak~iwa, a vo 1544/1545 godina - 5.724 ak~iwa.

Kako dervenxisko selo imalo zada~a da go ~uva patoto ,,koj vodi od Demir Hisar7 za Debar".8 Vsu{nost toa bil samo del od zna~ajnata arterija {to go vrzuvala Carigrad so Albanija. Dervenxiskata stra`a bezdrugo bila psotavuva na prohodot Ilinska crkva, kade {to minuva spomenatiot pat, doa|aj}i od Prilep i Жeleznec i prodol`uvaj}i na Elbasan i Dra~. Na ovoj pat patnicite mu davale prednost bidej}i bil pokus od onoj preku Ohrid i Bitola.9 Patot minuval kraj starotо selo, {to zna~i me|u Golemi i Malo Ilino.10

Vo Golemo Ilino se u{te `ivee predanieto za dervenxiskata slu`ba. Se raska`uva deka vo tursko selanite kraj ,,Drumot" (ili Dervenot) postavuvale stra`a, koja trebalo da gi zaшtitуva patnicite {to so karvani odele za Elbasan i obratno. Vo zamena za taa slu`ba tie oslobodeno oд ,,danok". Se pomni i toa deka ,,na mestoto kade {to udiral tapanot" podocna bila izgradena turska kula - stra`arnica. Osven toa m. Ilinska Crkva, kraj patot postoi m. Stra`a, koe verojatno e, isto taka, vo vrska so dervenxiskta slu`ba.

Kon sredinata na XVI vek bila sprovedena reorganizacija na dervenxiskata slu`ba, taka {to za nejzinot natamo{no vr{ewe bile opredeleni 30 lica.11

Za potrebite na trgovcite i drugite patnici kraj staroto Ilino postoel an, poradi {to toa mesto i denes go vikaat ,, An~eto".

---

[1] I na tri mesta vo pomenikot na manastirot Slep~e ( Demirhisarsko) e zapi{ano kako edna naselba Iliino. SeliÈev, A., Makedonskie kodiki XVI-XVIII vekov, Sofi®, 1933, s. 63.

[2] Tapu defteri,№ 988, nenumerireano.

[3] T.d., № 73., fot. br. 74.

[4] T.d., № 149., fot. br.233.

[5] T.d., № 232., fot. br.154.;T.d., № 217., fot. br.45, Sepak izgleda fakti~kata brojna sostojba bila mnogu poinakva, odnosno sli~na na onaa od predhodniot popis. Vo toa ne uveruva visinata na godi{niot prihod na sphijata na seloto, koj ovoj pat dostignuval suma od 5.724 ak~iwa, {to pretstavuva dotoga{ najgolem iznos. Te{ko e da se veruva deka tolkav prihod bil dobien samo od navedeniot broj doma}instva.

[6] T.d., № 182, 56; T.d., № 722, 109-110.

[7] Odnosno gradot Demir Hisar vo Isto~na Makedonija, vo Еgejskiot del na Makedonija

[8] KÍn~ov.V.Orohidrografi® na Makedoni®. Plovdiv,1911, s. 13

[9] Isto.

[10] Odebele`uvaj}i go pravecot na ovoj pat poznatiot revolucioner \. Petrov naveduva deka toj vrvi preku preminot pod Ilinska Planina, na mestoto kade {to taa se vika Ilinska Crkva a pri s. Izdeglavje se soedinuva so ki~evskiot, od kade {to izleguva vo Ohridsko Pole.(Petrov.\.Materiali po izu~vanieto na Makedoni®, Sofi®, 1896, s. 117.) No sepak se ~ini deka porano ovoj pat ne izleguval na Izdeglavje, tuku na Botunskite anovi, kaj s. Botun.

[11] T.d., № 232., fot. br.262.

извадок од
Александар Стојановски, Дервенџиството во Македонија
(докторска дисертација)Скопје,1974, с.202-203